Strefa wiedzy
Korzystający
- Czy w związku zawodowym mogą działać wolontariusze?
- Czy członkowie zarządu fundacji mogą być w niej wolontariuszami?
- Czy są jakieś przeszkody w korzystaniu ze świadczeń wolontariuszy przez organizację pozarządową?
- Czy rolnik pobierający rentę strukturalną może pracować jako wolontariusz w gospodarstwie u syna, któremu przekazał to gospodarstwo?
- Na rzecz jakich podmiotów wolontariusze mogą wykonywać świadczenia?
- Czy wolontariusz może działać na rzecz przedsiębiorców?
- Czy pracownik może być jednocześnie wolontariuszem w swoim miejscu pracy?
1. Czy w związku zawodowym mogą działać wolontariusze?
Tak, jednak nie mogą nimi być członkowie tych związków, ponieważ działalność członka związku zawodowego opiera się na innej regulacji niż wolontariat, czyli ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. tj. z 2001 r., Nr 79, poz. 854, z późn. zm.).
Należy również pamiętać, że wolontariusze mogą wykonywać świadczenia na rzecz organizacji pozarządowej w zakresie jej działalności statutowej, w szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego, takiej jak np.: działalność charytatywna, promocja zatrudnienia i aktywizacji zawodowej osób pozostających bez pracy i zagrożonych zwolnieniem z pracy, jak również upowszechnianie i ochrona praw kobiet oraz działalność na rzecz równych praw kobiet i mężczyzn w miejscu pracy. W tego typu organizacjach również mogą działać wolontariusze.
2. Czy członkowie zarządu fundacji mogą być w niej wolontariuszami?
Członkowie zarządu fundacji kierują fundacją i reprezentują fundację na zewnątrz na zasadach określonych w ustawie z dnia 6 kwietnia 1984 r. o fundacjach (Dz. U. tj. z 1991 r. Nr 46, poz. 203, z późn. zm.). Nie można zatem określić tych czynności w kategoriach świadczeń wolontariackich na rzecz fundacji ponieważ do wykonywania tych czynności są zobligowani ustawą o fundacjach.
Jeśli członkowie zarządu wykonują jeszcze inne zadania na rzecz fundacji, wykraczające poza obowiązki wynikające z ustawy o fundacjach, wtedy w zakresie tych czynności mogą zostać uznani za wolontariuszy i powinni zawierać porozumienia tak jak inni wolontariusze fundacji.
3. Czy są jakieś przeszkody w korzystaniu ze świadczeń wolontariuszy przez organizację pozarządową?
Z art. 42 ustawy wynika, że wolontariusze mogą wykonywać świadczenia odpowiadające świadczeniu pracy na rzecz m.in. organizacji pozarządowej, jeśli nie działa ona w celu osiągnięcia zysku. Organizacja może więc skorzystać z wolontariatu, pod warunkiem że prowadzi działalność nieodpłatną (czyli nie pobiera wynagrodzenia). Jeśli zaś prowadzi działalność gospodarczą, nie może korzystać z pomocy wolontariuszy, natomiast ma do tego prawo, jeśli prowadzi działalność odpłatną. Działalność odpłatna polega na tym, że organizacja realizuje działania należące do sfery zadań publicznych w ramach swoich celów statutowych, za co pobiera wynagrodzenie. Taką działalnością jest np. sprzedaż towarów lub usług wytworzonych lub świadczonych przez osoby bezpośrednio korzystające z pomocy. Jednakże aby działalność mogła być uznana za działalność odpłatną, a nie gospodarczą, muszą być spełnione określone w ustawie przesłanki.
- wynagrodzenie, o którym mowa w art. 8 ust. 1, jest w odniesieniu do działalności danego rodzaju wyższe od tego, jakie wynika z kosztów tej działalności, lub
- przeciętne miesięczne wynagrodzenie osoby fizycznej z tytułu zatrudnienia przy wykonywaniu statutowej działalności odpłatnej pożytku publicznego, za okres ostatnich 3 miesięcy, przekracza 3-krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za rok poprzedni.
4. Czy rolnik pobierający rentę strukturalną może pracować jako wolontariusz w gospodarstwie u syna, któremu przekazał to gospodarstwo?
Nie może, ponieważ syn tego rolnika nie jest osobą uprawnioną do zawierania porozumień z wolontariuszem. Nie można być wolontariuszem u właściciela gospodarstwa, jak również bezpośrednio zawierać porozumień z osobami, które nie są uprawnione do uzyskania statusu „korzystających”.
5. Na rzecz jakich podmiotów wolontariusze mogą wykonywać świadczenia?
W art. 42 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie określony został krąg podmiotów uprawnionych do zawierania porozumień z wolontariuszami (z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej), czyli „korzystających”. Są nimi:
- organizacje pozarządowe – w zakresie ich działalności statutowej, zwłaszcza w zakresie działalności pożytku publicznego,
- osoby prawne i jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w RP, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania – jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego w zakresie ich działalności statutowej, szczególnie w zakresie działalności pożytku publicznego,
- spółdzielnie socjalne,
- jednostki organizacyjne podległe organom administracji publicznej lub nadzorowane przez te organy,
- organy administracji publicznej.
6. Czy wolontariusz może działać na rzecz przedsiębiorców?
Ze względu na cel i charakter świadczeń wolontariuszy nie jest dopuszczalne, aby wykonywali oni świadczenia na rzecz przedsiębiorców i innych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Wolontariusze nie powinni również zastępować pracowników, a jedynie uzupełniać ich pracę.
7. Czy pracownik może być jednocześnie wolontariuszem w swoim miejscu pracy?
Tak. Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie nie zabrania pracownikowi bycia wolontariuszem poza godzinami pracy w swoim miejscu pracy. Konieczne jest jednak, aby pracodawca miał status korzystającego, czyli spełniał warunki wynikające z art. 42 ust. 1 ustawy i nie prowadził działalności gospodarczej w sferze, w której chce przyjąć wolontariusza. Warto przy tym pamiętać o zachowaniu czasu na odpoczynek pomiędzy pracą zawodową a działalnością wolontariacką.
Ponadto korzystający musi zapewnić wolontariuszowi, na dotyczących pracowników zasadach, bezpieczne i higieniczne warunki wykonywania świadczeń oraz zadbać o odpowiednie środki ochrony indywidualnej w zależności od rodzaju świadczeń i zagrożeń związanych z ich wykonywaniem.
